Từ quan điểm “mát gan”, nhiều người đang dùng một số loại nước có pha
dược thảo như nước uống suốt ngày. Việc sử dụng như thế là không đúng
cách nên chẳng những đã không mát gan mà có khi còn hại gan một cách oan
uổng. Dưới đây là hai thí dụ cụ thể:


Gan chưa mát, bụng đã trướng

Không thiếu người uống nước atisô cả lít mỗi ngày vì nghe nói uống như
thế vừa bổ gan vừa đẹp da vừa trị đau bao tử nhưng sau đó lại bị đầy hơi
khó chịu, đến bữa ăn bụng đói cồn cào nhưng mới ăn vài miếng thì đã no,
trong khi con mắt còn thèm.

Atisô đúng là vị thuốc rất tốt để nhuận gan, lợi mật và để phục hồi nhu
mô gan nên được dùng để giải độc cho cơ thể, nhất là ở đối tượng hút
thuốc, uống rượu, làm việc trong môi trường ô nhiễm, người bị tăng mỡ
máu… Người bị viêm loét dạ dày, tá tràng cũng nên dùng atisô hỗ trợ chức
năng biến dưỡng chất béo nhằm giảm bớt gánh nặng cho lá gan, trái thận
và khung ruột. Nên nhớ là vết loét trên niêm mạc dạ dày, tá tràng sẽ rất
lâu lành ở người cao mỡ máu, béo phì.

Nhưng không nên vì thế mà tự đầu độc bằng lượng atisô quá cao. Bởi cũng
vì tác dụng tiết mật và co thắt túi mật để đẩy mật từ gan xuống ruột mà
atisô nếu lạm dụng vì dùng quá thường xuyên hoặc mỗi lần dùng quá nhiều
thì có thể gây co thắt toàn bộ cơ trơn của đường tiêu hóa. Cứ co vào dãn
ra thì vết loét khó lành đồng thời nạn nhân sớm muộn cũng đầy hơi
trướng bụng.

Táo bón như chơi

Nhiều người có thói quen chỉ uống trà thay nước trắng. Cũng như atisô,
trà, dù là trà xanh hay trà đen, cũng là thuốc tốt vì hoạt chất kháng
ôxy hóa trong trà (cụ thể là chất ECPG) có công năng phòng chống xơ vữa
mạch máu, ngăn ngừa ung thư cho đối tượng phải tiếp xúc với môi trường ô
nhiễm, với hóa chất công nghiệp, nông nghiệp… Bằng chứng là các nhà
nghiên cứu gần đây đã khuyên nên uống trà xanh khoảng 30 phút trước khi
ra nắng để hoạt chất trong trà rải đều khắp cơ thể nhằm phong bế tác hại
của tia tử ngoại trong ánh nắng gay gắt.

Nhưng bên cạnh đó, có hai điểm bất lợi thấy rõ khi chúng ta uống hơn 1
lít nước trà trong ngày. Đó là: Chất chát trong trà khiến khung ruột co
thắt rồi đến lúc thành co cứng. Ẩm khách vì quá yêu trà sau đó sẽ trở
thành nạn nhân của chứng táo bón; lượng sắt trong trà bao giờ cũng chiếm
ưu thế khi tương tranh với các khoáng tố khác. Người yêu trà vì thế tuy
thừa sắt nhưng lại thiếu nhiều khoáng tố vi lượng khác như kẽm, crôm,
mangan… Đây lại là những nhân tố cần thiết cho hệ miễn dịch, biến dưỡng,
thần kinh giao cảm. Lạm dụng nước trà vì thế có thể dẫn đến mệt mỏi,
biếng ăn, buồn chán…

Tăng gánh nặng cho gan

Không chỉ riêng với atisô hay trà mà với cây thuốc nào cũng thế, người
bệnh và ngay cả người chưa bệnh nhưng muốn phòng bệnh cũng không nên tự ý
dùng thuốc theo lời đồn. Đừng quên là hoạt chất nào muốn nên thuốc cũng
thế, phải được lá gan chuyển hóa mới triển khai được tác dụng như mong
muốn. Gan thậm chí phải làm việc đến hai lần vì hoạt chất nào cũng vậy,
dù là hóa chất tổng hợp hay dẫn xuất từ nguồn gốc thiên nhiên, sau khi
tác dụng đều phải được gan biến thể lần nữa thành dạng không độc cho cơ
thể trước khi theo đường bài tiết.

Mang hoạt chất vào cơ thể với liều lượng thái quá trong trường hợp không
cần thiết thì chỉ tăng thêm gánh nặng giải độc cho lá gan. Tệ hơn nữa,
nếu lá gan trước đó đã mệt nhoài vì gia chủ vướng một bệnh mãn tính nào
đó.

Ngay cả khi dùng thuốc bổ cũng phải cân nhắc lợi hại. Không có thứ thuốc
nào như thiên hạ thường đồn thổi là nếu không bổ chiều dọc cũng bổ
chiều ngang. Vì đã là thuốc thì chỉ có thuốc tốt hay thuốc độc.