Bò bía, đu đủ bò khô gan cháy là văn minh ẩm thực của Sài Gòn cả nửa thế kỷ nay. Nó vẫn là một thú ăn đứng đầu đường của giới trẻ từ học trò cắp sách đến những kẻ đã ra đời kiếm sống.

Sài Gòn là một đô thị lớn nhưng khá... kỳ lạ vì cuộc sống “đan xen” của thành phố này, ở đây không có vụ “trọng” sang, “khinh” hèn trong cách sống và cách chơi. Nói theo “ngôn ngữ vỉa hè” thì đây là thành phố “thích thì chơi!”, “phải thì chìu!” chứ không “câu nệ” vào khuôn phép kiểu... Á Ðông “trưởng giả”


Có lẽ phải quan sát cách thức ăn uống, sinh hoạt của mấy “quý cô” nương trong đời sống đô thị của thành phố này rồi mới có thể “trông cuộc diện” mà “luận anh hùng”...

Sài Gòn “thủ phủ” của miền Nam xưa ảnh hưởng bởi rất nhiều nền ẩm thực khác nhau trên thế giới nhưng trong đó “chắc chắn” có nền văn minh “ăn bốc” của người Ấn Ðộ (thông qua Cambodia trước khi người Ấn thực sự đặt chân tới Sài Gòn). Và một trong những món “bốc” khoái khẩu của quý bà, quý cô (và cả không ít quý ông nữa) là món “bánh hỏi thịt quay” và món “bánh xèo”... Ăn hai món này dĩ nhiên là phải... bốc. Nhưng cũng có những người “ngại” bốc, cũng như nhiều người không có thời gian mà ngồi cuốn từng cái bánh (phải qua nhiều công đoạn với những chi tiết từ miếng rau, miếng thịt, chút đồ chua, cọng hành, cọng hẹ, chút giá rồi lại có rau này, rau kia v.v..) .

Muốn ăn ngon mà khỏi phiền phức thì thôi mua cái người ta cuốn sẵn, vừa ngon vừa khỏi mất thời gian. Cái thứ cuốn sẵn thì có “gỏi cuốn” và “bò bía”, hai thứ này chấm với “tương đen”(nghe nói được làm từ hạt đỗ tương và nếp) thì thôi khó có gì làm quý bà, quý cô có thể mê hơn (có lẽ trừ món ốc luộc với lá bưởi và nhánh xả, chấm nước mắm gừng). Gỏi cuốn thì to hơn “bò bía” và cũng nhiều nhân (có tôm/tép và thịt...) trong khi bò bía thì nhỏ và “thanh” hơn, bên ngoài cũng là bánh tráng nhưng nhân bên trong chủ yếu là rau salad (loại nhỏ) và chút “con ruốc”... Chính vì nhỏ và “thanh đạm” nên bò bía là món “ăn chơi” rất khoái khẩu của quý chị em. Và đặc biệt sau khi ăn bò bía rồi thì phải uống... nước mía, và càng “đặc biệt” hơn khi bò bía-nước mía phải “ra chơi”... vỉa hè thì mới xứng danh là... dân chơi “Cầu Ba Cẳng”...

Hôm trước tôi có rủ một cô bạn gái đi ăn bò bía (cô này rất xinh đẹp, đã từng là người mẫu chụp hình cho mấy tờ báo Xuân ở Sài Gòn và cũng đã từng đóng vai “thứ nữ” trong một bộ phim nhựa), nhưng cô nàng “giãy nảy” lên: “Em như vầy mà anh bắt đi ăn bò bía?!) Cũng nói thêm là cô gái này là dân gốc “cố đô Huế” và mới vô Sài Gòn được vài năm. “Nhân tâm tùy...hỉ”, tôi không dám “ép” (hơn nữa thì mình cũng đâu có... quyền). Thế là đành rủ một người khác, may là cô này không “câu nệ” chuyện hình thức và vui vẻ đi...


Thường thì câu chuyện “bò bía” và “nước mía” lại cũng luôn dính tới một món khoái khẩu nữa của quý chị em là món... “gỏi khô bò”. Tôi đưa người bạn ra khu công viên Lê Văn Tám (công viên lấy tên của một người anh hùng “huyền thoại” thời hiện đại. Giống như câu chuyện Thánh Gióng ngày xưa, nhưng cả “khoa học” và “lịch sử” đều đã “minh chứng” nhân vật Lê Văn Tám trong cuộc chiến Pháp-Việt thời Việt minh là...không có thật).
Công viên này được xây dựng trên nghĩa trang Mạc Ðĩnh Chi (cũ). Trước công viên thì có một khoảng trống khá rộng (nhìn ra con đường Hai Bà Trưng), một phần dùng để đậu xe hơi (có thu phí), phần trống còn lại thì để du khách ngồi “hóng gió” - nhưng đa phần dân “hóng gió” ở đây là dân“ghiền” bò bía và... “gỏi khô bò”.

Dân ngồi vỉa hè ăn bò bía và gỏi khô bò tại nơi công viên này đa phần là “nam thanh nữ tú”. Nhiều người trẻ tuổi trong số đó mặc “hàng hiệu” của mấy hãng thời trang danh tiếng và đi trên những “con xe” đắt tiền, như Dylan hoặc SH (trị giá cả trăm triệu đồng). Thấy một nhóm tuổi trẻ dễ thương tôi bèn “tấp” vô làm quen. Hỏi ra mới biết họ là sinh viên của trường “Sân khấu và Ðiện ảnh”. Một chàng có dáng “ốm yếu” như... “Phi Thoòng” chỉ vô một cô gái xinh nhất trong đám và “giới thiệu”: Ðây là “nhỏ” học khoa cải lương năm hai, nhưng bác của “nhỏ” làm “lớn lắm” bởi vậy chưa ra trường nhưng “nhỏ” đã rất đắt “show” diễn! Tưởng thiệt, tôi hỏi thăm xem cô gái xinh xắn kia diễn vai gì mà “đắt show”? Anh chàng “cà ròm” kia cười “hóm hỉnh”: Nhỏ chuyên về vai... tì nữ, hàng đêm chỉ cần chạy qua sân khấu kêu cái... “á” là xuống dưới bầu sô phát cho mười ngàn đi ăn bò bía... Mọi người cười ngặt nghẽo, còn cô gái xinh xắn kia thì “mặt đỏ tía tai”, rút chiếc guốc “model” và “gầm” lên: Tên “khô bò” kia, chán sống rồi hay sao mà dám “bôi nhọ”... mỹ nhân! (Họ đùa giỡn với nhau bằng “bộ điệu” rất cải lương, rất vui). Nhưng khi tôi đưa máy chụp hình lên thì các “mỹ nhân” nhanh chân “lỉnh” mất, chỉ còn anh chàng “khô bò” kia với... hàng dĩa, năm cái.

Tôi kêu cho người bạn gái (và cho cả tôi, ăn chung) một dĩa bò bía chấm với tương đen ăn khá ngon. Hàng quán ở đây không đặt trong công viên mà là một cái tủ nhỏ đặt bên kia đường (đối diện công viên) khi khách kêu, nhân viên “lưu động” của quán đứng bên đây đường “ra dấu” cho người của quán bên kia đường đem qua. Khi đem bò bía hoặc gỏi khô bò cho khách, nhân viên của quán “phát” cho mỗi thực khách một tấm bìa “cạc tông” to bằng hai cuốn tập (xếp gần nhau) - thay cho “ghế ngồi”, còn thực khách muốn ngồi “nơi mô” thì... tùy hỉ! Bò bía ở đây bán một ngàn đồng một cái, còn gỏi khô bò thì bán bảy ngàn đồng một dĩa. Vừa ăn vừa trò chuyện, vừa ngó người xe qua lại, vừa hóng gió và ngồi bao lâu... tùy thích. Ăn xong, bạn tôi kêu nước mía (ba ngàn đồng một ly), dù ngay nơi mọi người ngồi ăn bò bía có đặt “chình ình” một cái “tủ” bán nước giải khát tự động (có nước suối, nước trà chai, nước tinh khiết hương vị chanh H2O...) với giá năm ngàn đồng cho một chai ướp lạnh (chỉ cần bỏ đồng xu năm ngàn vào “khe” của máy và nhấn nút là một chai... lăn ra). Nhưng mọi người dường như vẫn “trung thành” với nước mía hơn...

Nói về bò bía và nước mía thì khu ngã sáu Phù Ðổng đi xuống (đoạn gần “cua” ngã 3 Sương Nguyệt Anh) là ngon hơn khu công viên Lê Văn Tám (ở đây chỉ được cái ngồi vỉa hè thoải mái và vui). Ở “cua” ngã 3 Sương Nguyệt Anh và Lê Văn Duyệt (cũ) trước kia đây cũng là một quán... vỉa hè, quán này đã có từ rất lâu, hơn hai mươi năm trước khi đi ngang qua đây tôi đã rất ngạc nhiên khi thấy rất nhiều cô gái xinh đẹp ngồi nơi quán vỉa hè này ăn bò bía, họ tràn cả... xuống đường, và nước mía ở đây lúc đó cũng được nhiều người “xếp hàng” chờ mua đem về nhà. Nay thì quán đã được “dời” vô nhà (còn có cả một căn lầu), thực khách ra vô vẫn... nườm nượp như... xưa. Ðến quán này, những chàng “trẻ tuổi, độc thân” thấy cũng đỡ... tủi. Vì ngoài quý bà, quý cô ra vô quán, còn thấy có mấy vị... đàn ông trung niên đi một mình. Mấy quý ông này cũng rất “sành” ăn, ngoài bò bía tôi thấy họ cũng rất “chí thú” và “đạo mạo” trong lúc thưởng thức món “há cảo” (bò bía một ngàn rưỡi một cuốn, há cảo thì năm ngàn đồng một dĩa, cả hai thứ đều “nóng hổi” mặc dù có thể không cần “thổi” cũng... ăn được). Nước mía ở đây cũng có ba ngàn đồng một ly, vớimàu vàng... sậm và chút “bọt trắng” bên trên, uống khá thơm ngon. Bò bía chấm tương đen, há cảo thêm chút tương ớt, rồi gỏi khô bò với ớt tươi sắt lát... từ từ thưởng thức hương vị ngọt ngọt, cay cay... mồ hôi “bố” mồ hôi “con” đầm đìa... Ngó xung quanh thấy tòan “người đẹp”, nhưng “trời ơi!” yên tâm đi, quý bà quý cô ở đây không quan tâm tới “mấy chú” - “vịt đực xấu xí” đi “lộn chuồng” đâu. Họ chỉ quan tâm tới bò bía và nước mía thôi!!!